به گزارش اختاز نیوز به نقل از ایسنا، ایده ساخت خط لوله صلح در سال 1990 مطرح شد و مقرر شد این خط لوله گاز ایران را به پاکستان و هند منتقل کند که پیام صلح و دوستی برای مردم ایران باشد. شبه قاره طبق قرارداد اولیه قرار بود این خط لوله به طول 2700 کیلومتر گاز صادراتی ایران را از پاکستان به هند منتقل کند.
قرار بود در صورت توافق نهایی، 1100 کیلومتر از این خط لوله در ایران، 1000 کیلومتر در پاکستان و 600 کیلومتر در هند احداث شود. طبق برنامه اولیه قرار بود 150 میلیون متر مکعب گاز ایران به هند و پاکستان صادر شود. از این میزان 90 میلیون مترمکعب برای هند و 60 میلیون مترمکعب برای پاکستان در نظر گرفته شده بود که این ایده عملی نشد.
هند با بهانه‌هایی درباره امنیت و هزینه‌های این معاهده، خود را نسبت به آن آرام کرد و از تعامل سه جانبه خارج شد. سپس در شهریور 1391 اجرای معاهده آغاز شد و روسای جمهور وقت ایران و پاکستان برای همکاری در این زمینه موافقت کردند. بر اساس این همکاری، پاکستان قرار است ظرف 22 ماه خط لوله خود را تا مرز ایران بسازد.
همچنین بر اساس این قرارداد گازی مقرر شد تا سال 2014 صادرات گاز از طریق خط لوله به کراچی آغاز شود که این قرارداد 25 ساله ایران را موظف می کند صادرات گاز را از 14 میلیون متر مکعب در روز آغاز و به 21 و 30 میلیون مترمکعب برساند. متر در دو فاز
اگرچه توافق فوق بین دو کشور حاصل شد، اما اجرای خط لوله توسط پاکستانی ها متوقف شد و اطلاعات ضد و نقیضی از سوی مقامات پاکستانی درباره پیشرفت این پروژه ارائه شد. شکست پاکستان در آغاز اجرای عملیات خط لوله در حالی رخ داد که ایران از سال 2011 کار خود را بر روی این خط لوله به پایان رسانده بود و تا پایان سال 2014 به اسلام آباد فرصت داده بود تا عملیات خط لوله را تکمیل کند.
طبق مفاد این قرارداد، هر طرفی که در موعد مقرر (31 دسامبر 2014) به تعهدات خود عمل نکند، باید به ازای هر روز تاخیر، مبلغ معینی جریمه به طرف مقابل بپردازد. اکنون حدود 10 سال از آن دوره می گذرد. اما ایران به نشانه حسن نیت و احترام به حسن همجواری با پاکستان به عنوان یک کشور دوست و همسایه، تاکنون درخواست جریمه ای نکرده است، هرچند طبق این معاهده این حق را برای خود محفوظ می داند.
پاکستان می خواهد خط لوله گاز IP را راه اندازی کند
در حال حاضر رئیس جمهور ایران و وزیر نفت در پاکستان برای گفت و گو هستند و قطعا تصمیماتی در این زمینه اتخاذ خواهد شد. همانطور که جواد اوجی اعلام کرد، اسلام آباد علاقه مند به بهره برداری سریع از خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان (IP) است و طرف پاکستانی حاضر است در اسرع وقت گاز را به خط لوله IP تزریق کند تا این کار تسریع شود، پاکستان در حال آماده سازی قرارداد است. با این شرکت های مختلف هستند.
وی افزود: با اقداماتی که انجام خواهد شد، امیدواریم طبق توافقنامه بین المللی ایران و پاکستان در دوره دولت سیزدهم شاهد صادرات گاز به پاکستان باشیم.
حمیدرضا عراق، مدیرعامل اسبق شرکت ملی گاز در این خصوص به ایسنا گفت: ایران در حالی که می تواند در زمینه تبادل گاز، واردات و صادرات با همسایگان خود ارتباط برقرار کند، هم از نظر امنیت ملی و هم از نظر امنیت ملی دارای مزایای زیادی است. اقتصاد اما وقتی این اتفاق بیفتد، اگر موضوع محقق شود، میزان خسارت بستگی به مذاکرات دو طرف دارد.
وی با اشاره به دلایل تاخیر در اجرای این پروژه در سال‌های اخیر، تصریح کرد: ایران از سال‌های اخیر تقریباً آماده بود، اما هند بنا به دلایلی با توجه به اینکه توافقنامه صلح بین ایران و هند است، از توافق خارج شد. و پاکستان، زمانی که هندی ها از معاهده خارج شدند، پاکستان مجبور شد یک خط داخلی در کشور خود ایجاد کند و حدس من این است که آنها ممکن است به دلیل مسائل بین المللی و تحریم هایی که اعمال شده بود، تمایل چندانی به همکاری با ایران نداشتند، اما آنها نیز به این مشکل نیاز دارند.
عراق با بیان اینکه ایران مشکلی با صادرات ندارد و این بی میلی آنهاست، گفت: در دولت نهم بحث سرمایه گذاری ایران در آنجا بود اما بنا به دلایلی این اتفاق نیفتاد که پاکستان اعلام آمادگی کرده بود که برگردد. ایران حق استفاده از آن را دارد، اما این قرارداد چگونه خواهد بود و آیا ایران می‌خواهد خسارت بگیرد یا خیر، سوالی است که باید از سوی مسئولان مطرح شود.
به گفته وی، تا جایی که بتوانیم حجم تعامل با ترکیه، عراق، پاکستان، ترکمنستان، آذربایجان و حتی افغانستان و کویت را افزایش دهیم، تا جایی که بتوانیم با همسایگان خود ارتباط برقرار کنیم، نتایج مثبتی در حوزه خواهیم داشت. خط لوله گاز، این راه پیش رو و یکی از اهداف راهبردی شرکت ملی گاز است.
مدیرعامل سابق شرکت ملی گاز با تاکید بر اینکه ایران در حوزه مهندسی پتانسیل بالایی دارد و مشکلی در این زمینه وجود ندارد، تصریح کرد: با توجه به کمبود ظرفیت های گازی در کشور باید اقداماتی انجام شود تا بتوانیم برای صادرات به ما باید اولویت داشته باشیم، بنابراین باید به افزایش فشار در مخازن گاز و بهینه سازی مصرف سوخت توجه شود که متأسفانه انجام نمی شود، فقط می گوییم مصرف کم شود، تا زمانی که فرهنگ سازی نشود هیچ اتفاقی نمی افتد. قیمت ها در این بخش تغییر می کند.
به گفته عراق، قوانین کافی در این زمینه وجود دارد، شورای عالی انرژی هفت مصوبه دارد که هر کدام شامل 50 بند است، اما در زمینه صرفه جویی، بهینه سازی، تولید، نیروگاه ها به هیچ کدام توجه نشده است و انرژی خورشیدی که هیچ کدام از آنها در نظر گرفته نمی شود.
قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان در ژوئن 2008 به امضای روسای جمهور دو کشور رسید که در روز امضای این قرارداد بیش از دو دهه از آغاز مذاکرات ایران برای صادرات گاز می گذشت. گاز به هند و پاکستان، معروف به خط لوله صلح (IP). سرانجام در 30 اسفند 1390 در نقطه صفر مرزی چابهار و کلنگ در خاک این کشور عملیات احداث خط لوله گاز صادرات گاز ایران به پاکستان آغاز شد.
اگرچه ایران بر اساس این قرارداد بیش از 1100 کیلومتر خط لوله 56 اینچی از عسلویه به ایرانشهر را ساخت و بهره برداری کرد، اما این پروژه در پاکستان نیمه تمام ماند تا اینکه اسلام آباد پس از سال ها وقفه از آغاز بهره برداری در سال جاری خبر داد.